De Erasmusbrug in Rotterdam is vanavond verlicht in de NAVO-kleuren. Op die manier staat Nederland stil bij de oprichting van het bondgenootschap, vandaag exact 73 jaar geleden. Ook andere bondgenoten besteden aandacht aan het jubileum. Door de oorlog in Oekraïne is de noodzaak van het politiek-militaire bondgenootschap misschien wel duidelijker dan ooit. Reden te meer om even stil te staan bij deze dag.
De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) werd na de Tweede Wereldoorlog opgericht. In eerste instantie telde de alliantie 12 landen, waaronder Nederland. Het bondgenootschap was aanvankelijk vooral bedoeld als tegenkracht van de communistische landen in Oost-Europa. Inmiddels omvat de NAVO 30 landen. Noord-Macedonië kwam er 2 jaar geleden als laatste bij.
In de afgelopen 73 jaar zijn er vanuit de NAVO honderden grote en kleine missies geweest in crisis- en conflictgebieden. Nederland had een bijdrage aan tientallen daarvan, in landen als Afghanistan, Bosnië, Kosovo, Libië en Pakistan. Maar ook nu zijn Nederlandse militairen actief voor het bondgenootschap. Denk aan de enhanced Forward Presence in Litouwen, de NAVO-missie in Irak, maar ook aan de verschillende NAVO-vlootverbanden of oefeningen. Met luitenant-admiraal Rob Bauer als voorzitter van het NAVO-militair Comité vult Nederland bovendien een hoge militaire post binnen het bondgenootschap.
Noodzaak
De oorlog in Oekraïne, dat grenst aan de oostflank van het NAVO-verdragsgebied, toont de noodzaak van het bondgenootschap aan. Hoewel Oekraïne geen NAVO-lid is, doet de alliantie veel om de Oekraïense bevolking te helpen. Zo leveren zij vanaf de eerste dag van de Russische inval bijvoorbeeld wapens, zodat de Oekraïners zichzelf kunnen verdedigen. En mocht Rusland een stap verdergaan en een NAVO-land binnenvallen, dan treedt automatisch de bekendste NAVO-regel in werking: een aanval op één geldt als een aanval op allen.
Mede daarom is de afschrikking en verdediging aan de oostgrens van het NAVO-verdragsgebied de afgelopen tijd flink versterkt. Nederland draagt daaraan bij met bijvoorbeeld een Patriot-luchtverdedigingssysteem en met F-35’s. Die bewaken en beveiligen een deel van het luchtruim boven de oostflank. Verder zijn verschillende oefeningen in NAVO-verband verschoven naar de oostgrens, zoals bijvoorbeeld in Roemenië. En er worden nieuwe battlegroups opgericht in die regio. Ook daar onderzoekt Nederland een militaire bijdrage.
Budget
De oorlog in Oekraïne maakt wederom duidelijk dat vrede en veiligheid niet gratis zijn. De budgetten voor defensie gaan bij een aantal bondgenoten omhoog om te voldoen aan de norm die de NAVO bondgenoten stellen voor defensie-uitgaven: 2% van het bbp. Ook Nederland heeft in het coalitieakkoord al forse stappen gezet om de defensie-uitgaven te verhogen; het budget is met zo’n 25 % verhoogd. Op verzoek van de Tweede Kamer wordt nu gewerkt aan een versnelde versterking van de krijgsmacht, en wordt onderzocht wat er nog meer nodig is. Daarover wordt rond de zomer met het verschijnen van de Defensienota meer bekend.
De Erasmusburg kleurt vanavond rond de schemering blauw. De blauwe brug is via twee livestreams op YouTube te bewonderen.